Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”), III-39.1 sayılı Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ’de (“Tebliğ”) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği (“Değişiklik Tebliği”) 14/01/2016 tarihli ve 29593 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Değişiklik Tebliği 1’inci maddesi ile Tebliğ’in “Yatırım kuruluşlarının internet siteleri” başlıklı 28’inci maddesine ilişkin değişiklikler yapmıştır. İnternet sitesinde asgari olarak yer verilmesi gereken hususların belirtildiği bu maddenin ikinci fıkrasına;
“l) Olağanüstü piyasa koşullarının oluşması halinde buna ilişkin açıklamalara,
m) Hangi kuruluşların fiyat sağlayıcı olduğu ve nerede yerleşik olduğu, bu kuruluşlarla doğrudan veya dolaylı olarak pay sahipliği ilişkisi olup olmadığına ilişkin açıklamalara,
n) Reddedilen emirlerin tüm emirlere oranına,
o) Kurulumuzun yatırım hizmetleri ve faaliyetlerine ilişkin düzenlemeleri uyarınca her bir varlık için oluşturulan fiyat ve fark serisinde tespit edilen sapmalara,
ö) Müşteri şikayeti sayısı ve söz konusu şikayetlerin müşteri sayısına göre oranına,”
bentleri eklenmiştir.
Ayrıca aynı maddenin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş olup, yapılan bu değişikliğe paralel olarak maddeye dördüncü ve beşinci olmak üzere iki yeni fıkra eklenmiştir.
|
Eski Hali |
Yeni Hali |
|
(3) Aracı kurumlar, kaldıraçlı işlemlerle ilgili olarak üçer aylık dönemler itibariyle, ayrıntıları Kurulca belirlenecek şekilde karda ve zararda olan hesapların oransal dağılımını üç ayın bitimini takip eden 2 iş günü içinde internet sitesi üzerinden duyurmakla yükümlüdür. Dönem içinde kapatılan hesaplar da dağılım içerisinde dikkate alınır. |
(3) Aracı kurumlar, kaldıraçlı işlemlerle ilgili olarak Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül, Ekim-Aralık dönemleri esas alınmak suretiyle, karda ve zararda müşteri hesaplarının oransal dağılımını dönemin bitimini takip eden iki iş günü içinde internet sitesinde duyurmakla ve bir sonraki dönem dağılımı ilan edilene kadar muhafaza etmekle yükümlüdür. Dönem içinde kapatılan hesaplar da dağılım içerisinde dikkate alınır. Yapılacak duyurunun, işlemlerin gerçekleştirildiği anasayfa üzerindeki ana işlem menüsünün en sol köşesinde menünün ilk elemanı/başlığı olarak yer alması, “Zarar Olasılığınız” şeklinde isimlendirilmesi ve hesap açılışı, hesap erişimi gibi başlıkların hemen bu başlığın yanında aynı yazı büyüklüğü ve karakteri ile yer alması zorunludur. |
Değişiklik Tebliği’nin 2’nci maddesiyle ise Tebliğ’in “Müşteri sınıflandırılması” başlıklı 30’uncu maddesinin başlığı “Müşteri Sınıflandırılması ve limitlendirilmesi” şeklinde değiştirilmiş, aynı maddeye “Aracı kurumlar müşterileri için, işlem türleri ve sermaye piyasası araçları bazında müşterilerin mali durumu, risk düzeyleri ile teminat durumları dikkate alınarak müşterilere işlem yapma ve/veya pozisyon açma limitleri tahsis eder. Tahsis edilen limitler çerçevesinde müşteriler gruplandırılabilir. Müşterilerinin işlemlerinin mevzuat ve aracı kurumların risk politikaları kapsamında oluşturdukları limitler çerçevesinde gerçekleştirilmesini sağlar. Limit belirlenmesi ile ilgili olarak Kurulun diğer tebliğlerinde belirlenmiş özel şartlara uyulur.” şeklindeki beşinci fıkra eklenmiştir.
Değişiklik Tebliği’nin 3’üncü maddesi ile Tebliğ’in reklam, ilan ve duyurulara ilişkin 41’inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
|
Eski Hali |
Yeni Hali |
|
1) Yatırım kuruluşlarının yatırım hizmet ve faaliyetlerine yönelik olarak her türlü iletişim araçları ile yaptığı yayın, ilan, duyuru ve reklamlarda objektif olması gerekir. Yatırım kuruluşları, yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgilere dayalı ve müşterilerin tecrübe veya bilgi noksanlıklarını istismar edici yayın, ilan, duyuru ve reklam yapamaz, diğer yazılı ve sözlü açıklamalarda bulunamaz. |
(1) Yatırım kuruluşlarının yatırım hizmet ve faaliyetlerine yönelik olarak her türlü yazılı basın, internet, telefon, radyo, televizyon, sinema gibi iletişim kanalları ile açık hava, basılı materyal gibi her türlü yazılı, görsel ve elektronik iletişim araç ve ortamları ile yapılacak yayın, ilan, reklam ve duyuruda objektif olması gerekir. Yatırım kuruluşları, yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgilere dayalı ve müşterilerin tecrübe veya bilgi noksanlıklarını istismar edici yayın, ilan, duyuru ve reklam yapamaz, diğer yazılı ve sözlü açıklamalarda bulunamaz. |
Aynı zamanda Değişiklik Tebliği’nin 3’üncü maddesiyle Tebliğ’in 41’inci maddesine dördüncü ve beşinci fıkralar eklenmiş, mevcut dördüncü ve beşinci fıkralar da altıncı ve yedinci fıkralar olarak teselsül ettirilmiştir. Eklenen yeni dördüncü ve beşinci fıkralar, aracı kurumlar tarafından kaldıraçlı işlemlere ilişkin olarak birinci fıkrada belirtilen mecralarda yapılacak her türlü yayın, ilan, reklam ve duyuruda uyulması gereken esasları düzenlemektedir. Öyle ki, Değişiklik Tebliği, Tebliğ’e “Reklam, ilan ve duyuruların düzenlenmesi” başlıklı Geçici Madde 5’i eklemiştir. Buna göre, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aracı kurumlar tarafından yayınlanmakta olan her türlü yayın, ilan, reklam ve duyuru 41 inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamında yeniden düzenlenir.”
Değişlik Tebliği ile aracı kurumların dışarıdan hizmet alımına ilişkin bazı esaslar da yeniden düzenlenmiştir. Tebliğ’in “Dışarıdan hizmet alımı ve kapsamı” başlıklı 49’uncu maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
|
Eski Hali |
Yeni Hali |
|
(2) Aracı kurumların aşağıda belirtilen faaliyetleri dışarıdan hizmet alımına konu olamaz: ..... b) Kuruldan izin alınmasını gerektiren yatırım hizmet ve faaliyetleri ile bunların pazarlanmasına yönelik faaliyetler ….. (3) Danışmanlık, eğitim, reklam, güvenlik, yemek, ulaşım, temizlik, avukatlık, hukuk danışmanlığı, piyasa veri hizmetleri, posta ve kargo hizmetleri ile bu gibi hizmetler Tebliğ kapsamında yer almaz. |
(2) Aracı kurumların aşağıda belirtilen faaliyetleri dışarıdan hizmet alımına konu olamaz: ….. b) Kuruldan izin alınmasını gerektiren yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetlerin sunulması ve bunların pazarlanmasına yönelik faaliyetler ….. (3) Danışmanlık, eğitim, reklam, güvenlik, yemek, ulaşım, temizlik, avukatlık, hukuk danışmanlığı, piyasa veri hizmetleri, posta ve kargo hizmetleri, kurum içi günlük işleyişin sürdürülmesi için gerekli her türlü teknik ekipman, demirbaş, yazılım veya donanımın temini, bakımı, onarımı ve güncelleme hizmetleri, müşteri bilgilerinin gizliliğinin korunması şartıyla arşiv hizmetleri ile bunlara benzer diğer hizmetler bu Tebliğ kapsamında yer almaz. |
Değişiklik Tebliği’nin düzenlediği bir diğer önemli husus, dışarıdan hizmet alımına ilişkin Kurula bildirim yükümlülüğüdür. Tebliğ’in 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında öngörülen aracı kurumların dışarıdan hizmet alımına başlamadan önce Kurula bildirim yapma yükümlülükleri, Değişiklik Tebliği ile aracı kurumların, dışarıdan hizmet alımına başladıkları kuruluş ile hizmetin kapsam ve niteliği hakkında hizmet alınmaya başlama tarihini takip eden on iş günü içinde Kurula bildirim yapmaları şeklinde değiştirilmiştir. Bildirim yükümlülüğünün zamanlamasına ilişkin yapılan bu değişikliğe paralel olarak, aynı maddenin ikinci fıkrası da yürürlükten kaldırılmıştır.
Son olarak, Tebliğ’in “Yatırım kuruluşlarının yapamayacakları iş ve işlemler” başlıklı 56’ncı maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
|
Eski Hali |
Yeni Hali |
|
j) Herhangi bir şekilde gelirlerini artırmak amacıyla müşteriye tanınan limitleri aşmak da dâhil müşterilerin gereksiz ve/veya aşırı miktarda alım-satım yapmalarına ortam hazırlayamaz, bu amaçla müşterileri yönlendiremez ve müşteri talimatı olmaksızın müşteri hesabına işlem yapamaz, |
j) Herhangi bir şekilde gelirlerini artırmak amacıyla müşteriye tanınan limitleri aşmak da dâhil müşterilerin gereksiz ve/veya aşırı miktarda alım-satım yapmalarına ortam hazırlayamaz, müşterilerin işlemleri nedeniyle ortaya çıkan zararların telafi edilmesi, işlem yapması veya belirli bir gruba dahil edilmesi amacıyla müşterilere kaynak sağlayamaz, müşterileri bu amaçla yönlendiremez ve müşteri talimatı olmaksızın müşteri hesabına işlem yapamaz, |