Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından kabul edilen Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”), 06.08.2016 tarihli ve 29793 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ocak 2015’te yürürlüğe giren 14/1/2015 tarihli ve 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a (“PTDHK”) dayanılarak hazırlanan Yönetmelik, “perakende ticarette uygulanacak ilke ve kurallar ile perakende işletmelerin denetimine ve denetim sonucunda uygulanacak yaptırımlara ilişkin usul ve esasları” düzenlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Yönetmelikte düzenlenen başlıca konular şunlardır:
Aşağıda bu Yönetmeliğin söz konusu hususlara ilişkin getirdiği hükümler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bunun dışında, PTDHK hakkında hazırlamış olduğumuz bilgi notuna ulaşmak için http://www.lbfpartners.com/tr/yayin/perakende-ticaretin-duzenlenmesi-hakkinda-kanunun-getirdikleri.html linkini tıklayınız.
1. Prim ve Bedel Talepleri
PTDHK’nın 6. maddesinin ilk fıkrasında, büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmelerin; üretici veya tedarikçiden mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve benzeri adlar altında ürün talebini doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim veya bedel talep edemeyeceği düzenlenmiştir. Söz konusu maddenin ikinci fırkasında ise, bahsi geçen perakende işletmelerinin, satışa konu ürünün talebini doğrudan etkileyen reklam, anons veya raf tahsisi gibi hizmetlerden dolayı üretici veya tedarikçiden prim ya da bedel talebinde bulunabilmesi için, bunun türünün ve oranının sözleşmede belirtilmesi, prim veya bedel talebinin sözleşme süresiyle sınırlı olması ve de prim ya da bedel talebine konu olan ürünün sözleşme süresince rafta satışa sunulması şartları aranmıştır.
Yönetmelik, 4 üncü maddesinin ilk iki fırkasında, esas itibariyle PTDHK’da öngörülen söz konusu kuralları tekrar etmiştir. Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin son fırkası, bunlara ek olarak, prim ya da bedel talebine konu ürünün perakende işletmenin palet, sepet, stant ve diğer teşhir ünitelerinde satışa sunulmasının, raf tahsisi hizmetinin verildiği anlamına geleceğini öngörmüştür.
2. Ödeme Süreleri
PTDHK’nın 7’inci maddesinde, üreticiler veya tedarikçiler ile perakende işletmeleri arasındaki alım satım işlemlerinden kaynaklı ödemelerin, sözleşmede öngörülen tarihte yapılmasının esas olduğu, ancak üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin süresinin, alacaklı üretici veya tedarikçinin küçük işletme, borçlunun ise büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde teslim tarihinden itibaren otuz günü geçemeyeceği düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 5’inci maddesi, PTDHK’da öngörülen söz konusu hükümleri tekrar etmenin yanısıra, otuz günlük sürenin hesaplanması ve uygulanmasına ilişkin açıklayıcı nitelikte bazı ek düzenlemelere yer vermiştir. Buna göre,
3. Mağaza Markalı Ürün Satışı
PTDHK’nın 8’inci maddesinde, yurt içinde üretilen ve gıda, içecek, temizlik ve kişisel bakım gibi hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajında, perakendecinin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına da uygun ve kolay okunabilir bir şekilde yer verilmesi zorunlu kılınmıştır.
Yönetmeliğin 6’ıncı maddesinde ise, PTDHK’nın söz konusu hükmünün uygulanmasına ilişkin daha detaylı hükümlere yer verilmiştir. Buna göre:
4. Kampanyalı Satışlar
PTDHK’nın 9’uncu maddesinde, perakende işletmelerinin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uymak kaydıyla indirimli veya promosyonlu satış kampanyaları düzenleyebileceği, ancak söz konusu kampanyaların süresinin işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde üç ayı, tasfiye durumunda ise altı ayı geçemeyeceği belirtilmiştir. Söz konusu maddede, bunlara ek olarak, perakende işletmelerin başlangıç ve bitiş süresi belli olmayan indirimler yapması yasaklanmıştır.
Yönetmeliğin 7’inci maddesinde ise, PTDHK’nın kampanyalı satış ve alışveriş festivali hakkındaki hükümlerinin uygulanmasına ilişkin daha detaylı usul ve esaslar düzenlenmiştir. Buna göre:
5. Sürekli İndirimler
Perakende işletmelerinin süresi belli olmayan indirimler yapmasının diğer benzer işletmeleri olumsuz etkileyebileceği düşünülerek süresiz indirimler yapmasına da PTDHK’da sınırlama getirilmiştir. Yönetmelikte bu husus daha detaylı şekilde düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde, “sürekli indirimli satış”, Yönetmeliğin 10.’uncu maddesinde belirtilen niteliklere sahip malların perakende işletmelerce indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden yıl boyunca satılması olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğin 10. maddesine göre, bir malın sürekli indirime konu olabilmesi için aşağıda belirtilen niteliklere sahip olması gerekir:
Yönetmeliğin 9’uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre, satışa sunduğu her bir mal grubunun en az yüzde yetmişi 10 uncu maddede belirtilen nitelikleri taşıyan perakende işletmeler, indirimin sürekli olduğunu gösteren ya da çağrıştıran ibareler kullanmalıdır. Söz konusu işletmeler, bu ibarelere, işletmelerinin ön cephesinde ve mağaza içinde sürekli indirimli satışa ayrılan kat veya reyon gibi bölümlerin giriş veya ön kısmında kolaylıkla görülebilir ve okunabilir bir şekilde yer vermek zorundadır.
Yönetmeliğin 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında ise, yıl içinde dönemsel olarak faaliyet gösteren ve bu dönem boyunca satışa sunduğu malların en az yüzde yetmişi 10 uncu maddede belirtilen niteliklere sahip olan perakende işletmelerin yıl boyunca satış yaptığı kabul edileceği düzenlenmiştir.
Son olarak, 9’uncu maddesinin dördüncü fıkrası, satışa sunulan her bir mal grubunun en az yüzde yetmişinin 10 uncu maddede belirtilen nitelikleri taşıdığına ve sürekli indirimli satışa konu malların indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden satışa sunulduğuna ilişkin ispat yükümlülüğü sürekli indirimli satış yapan perakende işletmeye ait olacağını düzenlemiştir.
6. Alışveriş Festivali
PTDHK’nın 9’uncu maddesinin ikinci fıkrasında, mahallî idareler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile bunların ortağı olduğu şirketler ve diğer tüzel kişilerin, birlikte veya bağımsız olarak, perakende işletmelerin katılımıyla, yılın belli dönemlerinde, ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde alışveriş festivali düzenleyebileceği öngörülmüştür. Yönetmeliğin 8’inci maddesi ise, alışveriş festivallerine ilişkin PTDHK’nın söz konusu hükmünü tekrar etmiş ve bu konuda bazı ek hükümler öngörmüştür. Buna göre.
7. Yöresel Ürünlere Raf Tahsis Edilmesi ile Üretici ve Tedarikçileri
Yöresel ürünlerin tüketiciye ulaşmasını kolaylaştırmak ve yerel üreticilerin ürünlerini perakende işletmelerde satışa sunma fırsatı bulmasını sağlamak amacıyla, PTDHK ve buna dayalı olarak çıkarılan Yönetmelikte yöresel ürünlere ilişkin kapsamlı hükümlere yer verilmiştir.
PTHDK’nın 13. maddesinin üçüncü fıkrasında, hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmelerin, satış alanlarının en az yüzde birine tekabül edecek şekilde raf alanını, mağazanın bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla coğrafi işaretli olarak tescil edilen veya coğrafi işaretli olarak tescil edilmemiş olsa bile meslek kuruluşlarının uygun görüşü alınarak ticaret il müdürlüklerince belirlenen hızlı tüketim malı niteliği taşıyan yöresel ürünlere tahsis etmesi zorunlu kılınmıştır.
PTHDK’nın bu hükmünden yola çıkan Yönetmeliğin 11’inci maddesinde, yöresel ürünlere perakdende işletmelerinde yer verilmesine ilişkin öngörülen önemli hususlar ise şöyledir:
Yönetmeliğin 12’inci maddesi ise, yöresel ürünlerin belirlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir. Bu kapsamda:
8. Çalışma Saatleri
PTDHK’nın 13’üncğ maddesinde, perakende işletmelerin bir kısmının veya tamamının çalışma saatleri; mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ve benzeri hususlar gözetilerek meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali tarafından belirleneceği; bununla birlikte, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonunun müşterek teklifi üzerine faaliyet kollarına göre perakende işletmelerin çalışma saatlerini bölge veya ülke düzeyinde belirleme yetkisi sahip olacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelik, 13, 14 ve 15’inci maddelerinde, perakende işletmelerinin çalışma saatlerinin belirlenmesine ilişkin PTDHK’da öngörülen söz konusu usul biraz daha detaylandırılmıştır.
9. Denetim Ve Ceza Hükümleri
PTDHK’nın 17’inci maddesi, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ve yetkili idarelerin perakende işletmelerinin denetimi hakkındaki yetkilerini düzenlemiştir. PTDHK’nın 18’inci maddesinde ise, Kanun hükümlerinin ihlal edilmesi halinde perakende işletmelere uygulanacak idari para cezaları düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 16’ıncı maddesinin üçüncü fırkasında, yetkili idareler tarafından yapılan denetimin sonuçlarının, denetimin sonuçlandığı tarihten itibaren on beş gün içinde Bakanlığa bildirilmesi kuralı getirilmiştir. Yönetmeliğin 16. maddesinin son fıkrasında ise, idari para cezalarının Bakanlık tarafından doğrudan veya Bakanlığın talebi üzerine yetkili idare tarafından uygulanacağı ve Bakanlığın idari para cezası uygulama yetkisini, merkezde Genel Müdürlüğe, taşrada il müdürlüğüne devredebileceği öngörülmüştür.
Посмотреть формате PDF