6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 14 üncü maddesi kapsamında, lisans alma yükümlülüğü olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilecek gerçek veya tüzel kişilere uygulanacak usul ve esasların belirlendiği Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) 22/10/2016 tarihli ve 29865 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Değişiklik Yönetmeliği geçtiğimiz Mart ayında uzun süreli bir bekleyişin ardından yayımlanan ve Yönetmelik’te esaslı yenilikler öngören yönetmelik değişikliği sonrasında yürürlüğe giren ikinci kapsamlı değişikliktir.[1]
Değişiklik Yönetmeliği genel olarak bağlantı esasları, başvuruları ve sistem kullanımı, uyum, bakım testleri, geçici kabul, pay devri ve üretim tesislerinin sisteme enerji vermesine ilişkin hükümleri detaylıca yeniden düzenlemiştir.
i) Bağlantı esasları
Değişiklik Yönetmeliği’nin 1 inci maddesi ile Yönetmelik’in “Bağlantı esasları” başlıklı 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Bu değişiklik ile yüksek gerilim (YG) seviyesinden dağıtım sistemine bağlanmak isteyen üretim tesisi bağlantı başvuruları için, Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’ye (“TEİAŞ”) kaynak bazında ayrı ayrı bağlantı kapasite bildiriminde bulunması gereken ilgili dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin bağlantı kapasite bildiriminde bulunabileceği rüzgar ve/veya güneş enerjisine dayalı lisanssız elektrik üretim tesisleri kurulu gücü bir megavat veya Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ile sınırlandırılmış ve başvurular hususunda TEİAŞ’ın görüşünün alınacağına ilişkin usul kaldırılmıştır.
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(2) Bu Yönetmelik kapsamında YG seviyesinden dağıtım sistemine bağlanmak isteyen, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve/veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi bağlantı başvuruları için, 5 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir transformatör merkezine yönlendirilebilecek toplam kapasite için ilgili dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi TEİAŞ’a kaynak bazında ayrı ayrı bağlantı kapasite bildiriminde bulunur.
|
(2) Bu Yönetmelik kapsamında YG seviyesinden dağıtım sistemine bağlanmak isteyen rüzgar ve/veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi bağlantı başvuruları için, 5 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir transformatör merkezine yönlendirilebilecek toplam kapasite için ilgili dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi TEİAŞ’a kaynak bazında ayrı ayrı bağlantı kapasite bildiriminde bulunur ve TEİAŞ’ın görüşleri alınır. Dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, TEİAŞ’ın bildireceği bağlanabilir kapasiteyi bağlantı görüşlerinin sonuçlandırılmasına esas alır. TEİAŞ, talepleri kendisine geliş tarihinden itibaren bir ay içinde sonuçlandırır. |
Değişiklik Yönetmeliği aynı madde ile Yönetmelik’in “Bağlantı esasları” başlıklı 6 ncı maddesinin altıncı ve onuncu fıkralarını aşağıdaki şekilde değiştirmiş olup, bu değişiklikler ile İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından trafo merkezlerinde ortaya çıkan ve TEİAŞ’a bildirilen kapasitelerin ancak TEİAŞ tarafından uygun bulunması halinde ilan edileceği ve yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş ve rüzgar enerjisine dayalı enerji üretim tesisi kurmak için başvuru yapacak kişiler ile onların doğrudan ve dolaylı ortaklarına yönelik 1 MW’lık tahsis sınırlamasının başvuru aşaması dönemi için geçerli olacağı düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikten, başvuru aşamasını geçmiş olan projelere ilişkin hakların bilahare devralınmasında, yani kurulu tesislerin kabulü sonrasında yapılacak devirlerde, devralan kişiler açısından 1 MW’lık sınırlamanın uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(6) Beşinci fıkra hükmü kapsamı dışında herhangi bir nedenle trafo merkezlerinde kapasite ortaya çıkması halinde, söz konusu kapasite İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından TEİAŞ’a bildirilir. Söz konusu bildirimi takip eden ayın birinci iş günü TEİAŞ tarafından uygun bulunan kapasite TEİAŞ’ın internet sayfasında ilan edilir. İlan edilen kapasitelere ilişkin başvuru, söz konusu ilan tarihinden itibaren üç ay sonra İlgili Şebeke İşletmecisince alınmaya başlanır. |
(6) Beşinci fıkra hükmü kapsamı dışında herhangi bir nedenle trafo merkezlerinde kapasite ortaya çıkması halinde, söz konusu kapasite İlgili Şebeke İşletmecisi tarafından TEİAŞ’a bildirilir. Söz konusu kapasiteler TEİAŞ tarafından takip eden ayın birinci iş günü internet sayfasında ilan edilir ve bu kapasitelere ilişkin başvuru, İlgili Şebeke İşletmecisince ilan tarihinden itibaren üç ay sonra alınmaya başlanır. |
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(10) Çatı uygulamaları hariç olmak üzere her bir trafo merkezinde, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için; herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye ve söz konusu gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere, tüketim tesisi sayısına bakılmaksızın başvuru aşamasında azami 1 MW tahsis yapılabilir. Söz konusu gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve varlığı halinde bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere ilişkin bilgilerde ilgili tüzel kişinin beyanı esas alınır. Bu beyanın yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması halinde, ilgili gerçek ve tüzel kişiye ait bağlantı anlaşması çağrı mektubu iptal edilir. |
(10) Çatı uygulamaları hariç olmak üzere her bir trafo merkezinde, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için; herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye ve söz konusu gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere, tüketim tesisi sayısına bakılmaksızın azami 1 MW tahsis yapılabilir. Söz konusu gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve varlığı halinde bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere ilişkin bilgilerde ilgili tüzel kişinin beyanı esas alınır. Bu beyanın yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması halinde ilgili gerçek ve tüzel kişiye ait bağlantı anlaşması çağrı mektubu iptal edilir. |
ii) Bağlantı başvurusu
Değişiklik Yönetmeliği’nin 2 nci maddesiyle de Yönetmelik’in “Bağlantı başvurusu” başlıklı 7 nci maddesinde değişikliğe gidilmiştir. İlgili maddede ilk değişiklik 6 ncı fıkrada aşağıdaki şekilde gerçekleştirilmiştir. Bu değişiklik ile Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından hazırlanan tip projeler için 10 kW’a kadar sınır getirilmiş ve bu kapsamda gerçekleşecek olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerine ilişkin başvuruların, kurulu gücü bir megavat olan veya Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için tahsis edilen kapasiteler dışında değerlendirileceği öngörülmüştür.
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(6) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından 10 kW’a kadar tip proje hazırlanması uygun görülen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüne kadar doğrudan bağlı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesinde izlenecek usul ve esaslar ile Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu formatı Kurum tarafından belirlenir. Bu kapsamda gerçekleşecek olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerine ilişkin başvurular, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yer alan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için tahsis edilen kapasiteler dışında değerlendirilir. |
(6) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından tip proje hazırlanması uygun görülen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi tüketim tesisine doğrudan bağlı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesinde izlenecek usul ve esaslar ile Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu formatı Kurum tarafından belirlenir. |
Aynı maddenin yedinci, sekizinci ve dokuzuncu fıkralarında yapılan değişiklikler ile; Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı bileşenlerine dahil hibe programlarını da içeren uluslararası hibe programları ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlanan hibe ve/veya krediler kapsamında; yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere hazırlanan projeler bakımından ve sekizinci fıkrada belirtilen diğer kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan başvurulara yönelik tahsisin esasları ve değerlendirilme koşulları belirlenmiştir.
Tahsis edilen kapasitelerin değerlendirilmesine ilişkin olarak da aynı maddeye;
“(13) Teknolojik iyileştirmeler vasıtasıyla yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak kesintisiz güç üretebileceği TEİAŞ tarafından tespit edilen, rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerine ilişkin başvurular, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yer alan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için tahsis edilen kapasiteler dışında değerlendirilir.”
fıkrası eklenmiştir.
iii) Bağlantı başvurusunun değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması
Değişiklik Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesi ile Yönetmelik’in “Bağlantı başvurusunun değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması” başlıklı 8 inci maddesinin ikinci ve altıncı fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye dokuzuncu fıkra eklenmiştir. Bu şekilde Yönetmelik’te yapılan diğer değişikliklere paralel olarak dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin kapasite bildiriminde bulunduğu başvuruları için aranan TEİAŞ görüşüne ilişkin hüküm ilgili maddenin ikinci fıkrasından da kaldırılmıştır. Buna ek olarak, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi bağlantı başvurularında birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına dayalı başvuru olması halinde, üretim tesisi ile tüketim tesisi aynı yerde olan başvuruların ardından kalması ihtimal dahilinde olan kapasite için üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı yerde olmadığı başvuruların da sonuçlandırılacağı öngörülmüştür.
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(2) TEİAŞ tarafından belirlenen maksimum bağlanabilir kapasitenin tahsis edilmiş olması halinde, ilgili trafo merkezine ilişkin başvurular herhangi bir işlem tesis edilmeksizin iade edilir.
|
(2) TEİAŞ tarafından belirlenen maksimum bağlanabilir kapasitesinin tahsis edilmiş olması halinde ilgili trafo merkezine ilişkin başvurular herhangi bir işlem tesis edilmeksizin iade edilir, TEİAŞ görüşü sorulan başvurular, TEİAŞ görüşünün dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ulaştığı tarih itibariyle mevcut başvurular ile birlikte Tebliğ’de belirlenen usule göre değerlendirilir. Birinci fıkrada belirlenen süre bu başvurularda sadece dağıtım şirketi veya OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin işlemleri için uygulanır. |
|
(6) Dördüncü fıkranın (a) bendi kapsamında, birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına dayalı başvuru olması ve başvuruya konu üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde olması hallerinde, üretim tesisinin bağlantısına ilişkin değerlendirmede, başvuruya konu üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü en yüksek olan başvuruya öncelik verilir. Ancak başvuruların tüm kriterleri sağlaması durumunda, İlgili Şebeke İşletmecisine veya varsa ilgili İl Özel İdaresine yapılan başvuru tarihi sıralamaya esas alınarak işlem tesis edilir. Bu fıkra kapsamında başvurular değerlendirildikten sonra kapasite olması halinde, üretim tesisi ile tüketim tesisi aynı yerde olmayan başvurular sonuçlandırılır. |
(6) Dördüncü fıkranın (a) bendi kapsamında, birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına dayalı başvuru olması ve başvuruya konu üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde olması hallerinde üretim tesisinin bağlantısına ilişkin değerlendirmede, başvuruya konu üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisinin bağlantı sözleşme gücü en yüksek olan başvuruya öncelik verilir. Ancak, başvuruların tüm kriterleri sağlaması durumunda İlgili Şebeke İşletmecisine veya varsa ilgili İl Özel İdaresine yapılan başvuru tarihi sıralamaya esas alınarak işlem tesis edilir. |
Son olarak maddeye eklenen dokuzuncu fıkrada Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu sahibi ve Bağlantı Anlaşması imzalayan gerçek veya tüzel kişiler uhdesindeki üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisi veya tesislerine ilişkin aboneliğe ait kaçak elektrik enerjisi tüketiminin tespit edilmesi halinde, Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu, Bağlantı Anlaşması ve Sistem Kullanım Anlaşmasının iptal edileceği düzenlenmiştir.
iv) Bağlantı ve sistem kullanımı
Değişiklik Yönetmeliği’nin 5 inci maddesi ile Yönetmelik’in “Bağlantı ve sistem kullanımı” başlıklı 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki gibi değiştirilmiştir. Bu şekilde, üretim tesislerinin sisteme enerji verebileceği ilk tarih Bakanlık tarafından çıkarılan kabule ilişkin ilgili yönetmelik[2] hükümlerine göre üretim tesisinin ticari faaliyete başladığı tarih olarak değiştirilmiştir.
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(4) Üretim tesisleri, sistem kullanım anlaşmasında belirtilen tarihten itibaren sisteme enerji verebilir. Bu tarih hiçbir şekilde Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler tarafından üretim tesisinin Bakanlık tarafından çıkarılan kabule ilişkin ilgili yönetmelik hükümlerine göre ticari faaliyete başladığı tarihten önce olamaz |
(4) Üretim tesisleri, sistem kullanım anlaşmasında belirtilen tarihten itibaren sisteme enerji verebilir. Bu tarih hiçbir şekilde Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler tarafından üretim tesisinin ön kabulünün yapıldığı tarihten önce olamaz. |
v) Diğer hükümler
Yönetmelik’in 31 inci maddesinde yapılan değişiklikler ile;
Aynı maddenin üçüncü fıkrasının 20 ve 21 inci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirtilmiştir. Bu değişiklikler ile üretim tesisleri için pay devri yasağına ilişkin istisna durumlar getirilmiştir ve dağıtım şirketi ve ortakları için öngörülen yasaklarda değişikliğe gidilmiştir.
|
Yeni Hali |
Eski Hali |
|
(20) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için başvuru tarihinden, başvuruya konu üretim tesislerinin tamamının geçici kabulü yapılana kadar, veraset dışında pay devri yapılamaz. Bu hüküm; a) Halka açık olan payları ile sınırlı olmak üzere, halka açık tüzel kişilere ve halka açık tüzel kişi ortağı bulunan tüzel kişinin, söz konusu ortağının halka açık olan paylarından kaynaklanan ortaklık yapısı değişikliklerine, b) Pay sahiplerinin rüçhan haklarının kullanımına bağlı olarak ilgili tüzel kişinin mevcut ortakları arasında oluşan pay değişiklikleri sebebiyle, söz konusu tüzel kişinin ortaklık yapısında gerçekleşen doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, c) İlgili tüzel kişinin ortaklık yapısında, yurt dışında kurulmuş olan ortakların ortaklık yapılarında oluşan değişiklikler sebebiyle gerçekleşen dolaylı pay sahipliği değişikliklerine, ç) İlgili tüzel kişi ile bu tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı tüzel kişi ortaklarının paylarının halka arz edilmesi kapsamında, söz konusu tüzel kişinin ortaklık yapısında oluşacak doğrudan veya dolaylı ortaklık yapısı değişikliklerine, uygulanmaz. Pay devri yapılması halinde ilgili tüzel kişiye ait Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu iptal edilir. Bu fıkra kapsamında yapılacak pay devrinde, İlgili Şebeke İşletmecisine pay devir işlemi gerçekleşmeden bir ay önce bilgi verilir. İlgili tüzel kişi, pay devri sonrasına ilişkin nihai ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeleri İlgili Şebeke İşletmecisine, pay devir işleminden sonra en geç on işgünü içerisinde sunar |
(20) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için başvuru tarihinden, başvuruya konu üretim tesislerinin tamamının geçici kabulü yapılana kadar, veraset dışında pay devri yapılamaz. Pay devri yapılması halinde ilgili tüzel kişiye ait Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu iptal edilir. Bu fıkra kapsamında yapılacak pay devrinde, İlgili Şebeke İşletmecisine pay devir işlemi gerçekleşmeden bir ay önce bilgi verilir. İlgili tüzel kişi, pay devri sonrasına ilişkin nihai ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeleri İlgili Şebeke İşletmecisine, pay devir işleminden sonra en geç on işgünü içerisinde sunar. |
|
(21) Dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin; doğrudan ve dolaylı ortakları, kontrolünde olan tüzel kişiler, bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklıklarında istihdam edilen kişiler ve bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişiler ilgili dağıtım şirketinin dağıtım bölgesi ve ilgili dağıtım şirketinin hissedarı olduğu dağıtım bölgesinde, bu Yönetmelik kapsamında rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı üretim faaliyeti başvurusunda bulunamaz. |
(21) Bu Yönetmelik kapsamında; a) Dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin doğrudan ve dolaylı ortakları ve bu kapsama giren gerçek kişilerin birinci derece akrabaları, b) Dağıtım ve görevli tedarik şirketleri ile bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklarında istihdam edilen kişiler ve bunların birinci derece akrabaları, c) (a) ve (b) bentleri kapsamına giren gerçek ve tüzel kişilerin kontrolünde olan tüzel kişiler, ilgili dağıtım şirketinin dağıtım bölgesi ve ilgili dağıtım şirketinin hissedarı olduğu dağıtım bölgesinde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kW’dan fazla lisanssız üretim faaliyetinde bulunamaz.
|
Son olarak;
LBF Partners Olarak Sizin İçin Ne Yapabiliriz?
Enerji hukuku ve şirketler hukuku ekibimiz aşağıdaki hukuki hizmetleri sunmaktadır:
[1] Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’de 23 Mart 2016 tarihli yapılan değişikliklere ilişkin ayrıntılı açıklama için bkz. http://www.lbfpartners.com/tr/yayin/lisanssiz-elektrik-uretimine-iliskin-yenilikler.html
[2] Elektrik Üretim Tesisleri Kabul Yönetmeliği,06/11/2015 tarihli ve 29524 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.