Publications Come back

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 7 nci maddesine, 25.01.2007 tarihli ve 5576 sayılı Kanun’un 2 nci maddesiyle “Dağıtıcı lisansı sahipleri, Kurum tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak akaryakıt satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurmak ve uygulamakla yükümlüdür.” şeklindeki altıncı fıkra eklenmiştir. Kaçakçılıkla mücadelede kamunun çalışmalarının tek başına yeterli olmadığı ve piyasa aktörlerine de bu konuda sorumluluk getirilmesi gerektiği düşüncesiyle yapılan bu düzenleme sonrasında EPDK, kurulacak olan denetim sisteminin esaslarını belirlemek üzere Petrol Piyasasında Dağıtıcı Lisansı Sahiplerinin Bayi Denetim Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında 27.06.2007 tarihli ve 1240 sayılı Kurul Kararı’nı yayınlamıştır.[1]

1240 sayılı Kurul Kararı'nın amacı, petrol piyasasında faaliyet gösteren dağıtıcı lisansı sahiplerinin tescilli markası altında piyasaya sunulan akaryakıta ilişkin kalite kontrol izlemesinin etkin biçimde yapılması ve bayilerinde kaçak akaryakıt satışının önlenmesini teminen denetim sistemi kurması ve uygulamasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi olarak ifade edilmiştir. Söz konusu karara dayanak olarak da 5015 sayılı Kanun’un 7 nci maddesinin altıncı ve yedinci fıkraları gösterilmiştir. Karar’ın 4 üncü maddesinde dağıtım şirketleri için dokuz adet yükümlülüğe yer verilmiştir:

• Akaryakıt istasyonlarında stok hareketleri ve akaryakıt alım satım işlemlerinin elektronik ortamda, günlük olarak izlenebilmesine yönelik bir istasyon otomasyon sistemi kurmak, merkez bağlantısı olan istasyon otomasyon sistemi ile bayilerindeki akaryakıt alım satım hareketlerini izlemek ve raporlamak,
• Bayilerinin akaryakıt istasyonlarında akaryakıt fiyatları, ilan, pano ve akaryakıt türlerinin isimlendirilmesi hususlarının Kurumca belirlenen usul ve esaslara uygun olup olmadığını kontrol etmek,
• Tahsis edeceği kalite kontrol araçları ve kalite kontrol uzmanları vasıtasıyla periyodik olarak akaryakıt bayilerindeki tesisleri denetlemek; tank, pompa bakım ayarları ve kalibrasyonu, tesiste tağşiş ve/veya hile amaçlı akaryakıta katılabilecek ürünlerin bulunup bulunmadığı kontrollerini yapmak,
• İhbar ve şikâyet üzerine alınan numuneler hariç olmak üzere yılda en az bir defa bayisine ait tesiste ikmal edilen her bir akaryakıt türünden numune almak ve bu numunelerde 10.09.2004 tarihli ve 25579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik’te öngörülen analizleri yaptırmak,
• Kendilerine iletilen ihbar ve şikâyetler üzerine ihbar ve şikâyetin geliş tarihinden itibaren en geç 3 gün içerisinde ihbar veya şikâyete konu hususların niteliğine uygun denetim yapmak,
• İlk defa lisans alacak olan bayiler için lisans alma tarihinden, lisanslı bayinin dağıtıcı değiştirmesi halinde ise dağıtıcı değişikliğinin lisansa derç tarihinden itibaren en geç bir ay; dağıtıcı şirket birleşmeleri veya dağıtıcı şirketin devredilmesi durumunda birleşme veya devirden itibaren altı ay içerisinde akaryakıt istasyonundaki kurumsal kimlik çalışmalarını tamamlamak,
• Bayilerinin faaliyetlerine ilişkin tüketici ihbar ve şikâyetleri için ücretsiz telefon numarası, elektronik posta adresi ve yazışma adresi tahsis ettirilmesini ve bu bilgilere ilişkin levha ve çıkartmaların bayilerine ait tesislerde tüketiciler tarafından rahatlıkla görülebilecek şekilde asılmasını sağlamak,
• Yapılan kontrollerde 5015 sayılı Kanun’a ve ilgili mevzuata aykırılıklar bulunması halinde düzenlenen tutanak ile bilgi ve belgeleri tutanak tarihinden itibaren 4 iş günü içerisinde Kurum’a bildirmek,
• Bayi denetim sistemi kapsamında topladığı verilerden faydalanarak, Kurum’un talep edeceği bilgi, belge ve raporları hazırlamak, bu verilerin elektronik ortamda süreklilik arz edecek biçimde Kurumca izlenebilir olmasını sağlamak.

EPDK, 1240 sayılı Karar’da kapsamlı değişiklikler öngören bir taslak metni 04.12.2014 tarihinde Kurum internet sayfasında yayınlayarak kamuoyunun görüşüne sunmuştur.

Taslağın öngördüğü en dikkat çekici değişikliklerden birisi, Karar’ın "Amaç ve Kapsam" başlıklı maddesinde yer alan "dağıtıcı lisansı sahiplerinin tescilli markası altında piyasaya sunulan akaryakıta ilişkin yapmakla yükümlü olduğu kalite kontrol izlemesi" ifadesinin madde metninden çıkarılmasıdır. Bu çerçevede, bu değişikliğin gerçekleşmesi halinde, 1240 sayılı Karar’ın mevcut haline göre dağıtım şirketlerinin yerine getirmek durumunda olduğu:

• Akaryakıt istasyonlarındaki akaryakıt fiyatları, ilan, pano ve akaryakıt türlerinin isimlendirilmesi hususlarının Kurumca belirlenen usul ve esaslara uygun olup olmadığının kontrolü,
• Bayi tesislerinin periyodik denetimi; tank, pompa bakım ayarları ve kalibrasyonu, tesiste tağşiş ve/veya hile amaçlı akaryakıta katılabilecek ürünlerin bulunup bulunmadığının kontrolü,
• Yılda en az bir defa bayisine ait tesiste ikmal edilen her bir akaryakıt türünden numune alımı ve bu numunelerin analizleri,
• Kurumsal kimliğin belli bir sürede tamamlanması,
• Tüketici ihbar ve şikâyetleri için ücretsiz telefon numarası, elektronik posta adresi ve yazışma adresi tahsis ettirilmesini ve bu bilgilere ilişkin levha ve çıkartmaların bayilerine ait tesislerde bulundurulması.

yükümlülüklerinin ortadan kaldırılacağı anlaşılmaktadır. Taslağın kabulüyle birlikte 1240 sayılı Karar'ın kapsamında sadece istasyon otomasyon sistemi ve dağıtıcıların bayilerine ilişkin ihbar ve şikayeti araştırma yükümlülüğü kalacaktır. Bu minvalde, Karar'ın "Tanımlar" başlıklı 3 üncü maddesindeki tanımlardan "Kanun", Elektronik Veriler" ve “İstasyon Otomasyon Sistemi" tanımları dışındaki diğer tanımların tümünün kaldırılarak, İstasyon Otomasyon Sistemine müteallik 11 adet yeni tanımın Karara eklendiği görülmektedir.

Taslakla öngörülen ve otomasyon sistemine odaklanan diğer değişiklikler şunlardır:

• Otomasyon sistemi kapsamında elde edilen verilerin yer alacağı bildirim tabloları zaman damgası ile damgalanacaktır. Elde edilen verilerin bir kısmı dağıtıcı lisansı sahipleri sisteminde muhafaza edilerek sistem Kurum’un erişimine açılacaktır. Bazı veriler ise Kurum’a web hizmeti aracılığı ile iletilecektir. 
• Uygulamaya ilişkin yargı kararları da göz önünde bulundurularak, tespit edilen aykırılıklara ilişkin dağıtıcıların tutanak düzenleyerek Kurum’a bildirmesi yükümlülüğü Karar metninden çıkarılmıştır. 
• Uygulamanın verimliliğini artırmaya yönelik olarak Kurum’un erişimine sağlanması zorunlu olan elektronik verilerin kapsamı daraltılmış, Karar’ın bazı hükümlerini daha anlaşılır kılmak için redaksiyona gidilmiş ve petrol piyasasındaki diğer ikincil düzenlemelerde de yer alan bazı yükümlülükler, mükerrerliği gidermek amacıyla Karar metninden çıkarılmıştır. 
• Kanuna göre kurma ve uygulama yükümlülüğü dağıtıcılara ait olan sistemde bayilerin denetimlerinin daha etkin hale getirilebilmesi için ileride diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görevlerinin gerektiği ölçüde ulaşımına açılacak olan uzaktan erişim sistemine ilave tablolar eklenmiştir. Bu kapsamında sistemin geliştirilmesine yönelik mevcut tablolarda düzeltmeler yapılmıştır. 
• 6455 sayılı Kanun ile 5015 sayılı Kanun'un 7 nci maddesine eklenen “Dağıtıcı lisansı sahipleri, bayi denetim sisteminin kurulmadığı veya kurulan sistemin Kurumca yapılan düzenlemelere uygun bulunmadığı tespit edilen bayilere akaryakıt ikmali yapamaz.” hükmü çerçevesinde akaryakıt ikmalinin durdurulacağı ve tekrar ikmale başlanılacağı durumlara ilişkin usuller belirlenmiştir.
• Yine 6455 sayılı Kanun ile 5015 sayılı Kanun'un 7 nci maddesine eklenen, “Kurum; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görevlerinin gerektirdiği ölçüde bu sisteme doğrudan erişimini sağlar. Kurum, yukarıda sayılan kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyacağı bilgi ve belgeleri yine görevlerinin gerektirdiği ölçüde verir.” hükmü çerçevesinde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile veri paylaşımı yapabilmek için bazı (dağıtıcı lisansı sahibinin bayi denetim sisteminin asgari özellikleri, Kurum’un anlık erişimine sağlanacak olan bazı web hizmeti sorguları vb.) altyapısal değişiklikler öngörülmüştür.

 

Taslak metnine aşağıdaki linkten ulaşılabilmektedir. http://www.epdk.org.tr/documents/petrol/duyuru/taslak/Ppd_Taslak_1240Krl04122014_Duyuru/Ppd_Taslak_1240Krl04122014.pdf

 

View in PDF Format