Motorin Türlerine Biodizel Harmanlanma Yükümlülüğü
Tebliğ’in amacı; enerjide dışa bağımlılığın azaltılması, kaynak çeşitliliğinin arttırılması, bitkisel atık yağların etkin olarak geri kazanımının sağlanması, çevre kirliliğinin azaltılması ve Avrupa Birliğinin yenilenebilir enerji politikalarına uyum sağlanması olarak ifade edilmiş; Tebliğ’in kapsamı ise motorin türlerine yerli tarım ürünlerinden ve/veya bitkisel atık yağdan elde edilen biodizelin harmanlanmasına ilişkin usul ve esaslar şeklinde belirlenmiştir.
Tebliğle birlikte anılan amaçlara dayanarak ve belirtilen kapsamda akaryakıt dağıtım lisansı sahiplerine yurt içinde pazarladıkları motorine belli bir oranda biodizel harmanlama yükümlülüğü getirilmiştir. Söz konusu yükümlülük, Tebliğ’in 5 inci maddesinde şu şekilde ifade edilmiştir:
“Dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından, bir takvim yılı içerisinde, ithal edilen ve kara tankeri dolum üniteleri hariç rafinericiden temin edilen motorininin toplamına, en az %0,5 (V/V) oranında yerli tarım ürünlerinden ve/veya bitkisel atık yağlardan üretilmiş biodizelin harmanlanmış olması zorunludur.”
Harmanlama yükümlülüğünün daha iyi anlaşılması adına söz konusu hükmü, unsurlara ayırarak incelemek yerinde olacaktır:
Harmanlama Yükümlülüğü (“Yükümlülük”) kapsamında eklenecek biodizel, teknik düzenlemelere uygun olmak zorundadır. Tebliğ hükümleri ışığında; Yükümlülük çerçevesinde Kuruma intikal eden bildirimlerin incelenmesinde biodizel oranı en yakın % 0,01’e yuvarlatılarak değerlendirilecektir.
Motorine biodizel harmanlama işlemi tankta ve/veya satış esnasında gerçekleştirilebilir.
Takvim yılının tamamında faaliyette bulunmayan dağıtıcı lisansı sahipleri için Yükümlülük söz konusu değilken; ihrakiye amacıyla ikmal edilen motorin de Yükümlülük dışında tutulmuştur.
Piyasada biodizel arz sıkıntısı yaşandığının veya biodizel fiyat oluşumunda rekabeti ve piyasayı bozucu durumların EPDK tarafından tespit edilmesi durumunda, Tebliğin 5 inci maddesinde yer alan harmanlama oranı; EPDK tarafından yeniden belirlenebilecektir.
Yükümlülüğün bir kısmı veya tamamının bir başka biodizel harmanlama yükümlüsü dağıtıcı lisansı sahibine devredilmesi mümkündür. Yükümlülüğü devralacak dağıtıcı lisans sahibinin aşağıdaki zorunlu şartları yerine getirmiş olması gerekmekte olup devralan tarafın bu maddenin aşağıdaki şartları sağlamaması durumunda devir işlemi geçersiz sayılacaktır:
Devre ilişkin bildirim; Yükümlülüğü devralan tarafından Harmanlama Devri Formunun, Yükümlülük dönemini takip eden yılın Ocak ayı içerisinde; Elektronik Bildirim Sistemi aracılığıyla EPDK’ya sunulması ile gerçekleştirilir.
5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun İdari Para Cezaları başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi uyarınca:
“Bu Kanuna veya ilgili mevzuata aykırı faaliyet gösterilmesi hâlinde sorumluları hakkında Kurulca aşağıdaki idari para cezaları uygulanır:
…
ğ) Kurum tarafından yapılan düzenlemeler uyarınca biodizel, etanol ve benzeri harmanlama yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerine, eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için iki yüz elli[5] Türk Lirası idari para cezası uygulanır.”
Biodizel harmanlama yükümlülüğün ihlali eylemi, EPDK tarafından 14/03/2019 tarihli ve 8487-3 sayılı kararla belirlenen “Düzeltme İmkânı Olan Fiiller” arasında sayılmadığından İhtar Uygulaması kapsamında değildir. Dolayısıyla ihlal halinde ön araştırma ve/veya soruşturma yapılarak Kanun’da öngörülen yaptırımlar doğrudan uygulanabilecektir.
Buna göre, Petrol Piyasası Kanunu’nun 19 uncu maddesi uyarınca yükümlülüğe aykırılık söz konusu olduğunda yükümlü lisans sahiplerine, eksik harmanlanan her bir metreküp biodizel için üç yüz altı (306) Türk Lirası tutarında idari para cezası uygulanacaktır. Uygulanan cezanın, tebliğ tarihinden bir ay içinde ödenmesi gerekir. Aksi halde süresinde ödenmeyen ilgili para cezası, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil edilmek üzere vergi dairesine gönderilecektir.
Cezaya konu fiilin iki yıl geçmeden aynı kişi tarafından tekrarlanması durumunda, idari para cezası iki kat olarak uygulanacaktır. İdari para cezasına karşı yargı yoluna başvurulması, ilgili vergi dairesine cezaya ilişkin banka teminat mektubu verilmediği sürece, tahsil işlemlerini durdurmayacaktır.
[1] 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu Madde 2
[2] 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu Madde 2
[3] Atık: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyal (2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Yönetmeliği Madde 4)
[4] Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik Madde 4
[5] 2020 yılında eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için belirlenen idari para cezası tutarı 306 Türk Lirasıdır.